ดร. ประสาร เผยเคล็ดลับขับเคลื่อนตลาดทุนแห่งอนาคต ใช้“Rethink” และ “Redesign” รับโอกาสและความท้าทายสิ่งที่จะเกิดขึ้น

ดร. ประสาร ไตรรัตน์วรกุล ประธานกรรมการ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ปาฐกถาพิเศษ “บทบาทตลาดเงิน ตลาดทุน สู่จุดเปลี่ยนเศรษฐกิจไทย – Towards the Future of Thai Economy” ภายใต้คำถามที่ว่า โอกาสและความท้าทายของตลาดทุนไทยจะมีแนวโน้มไปในทิศทางใด โดยย้ำว่า มี 5 เรื่องสำคัญที่เป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจทั้งระยะสั้นและระยะยาว

ประการแรก  พัฒนาการด้านภูมิรัฐศาสตร์ “ความขัดแย้งหรือสงครามต่างๆ กระจายความเสี่ยงไปได้ทั่วโลก และทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ

ประธานกรรมการ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ขยายความว่า ช่วงที่ผ่านมา ความเสี่ยงด้าน geopolitics มีมากขึ้น ครอบคลุมทั้งเหตุการณ์การเมือง ความสัมพันธ์ ปัญหาสังคม และความขัดแย้งทั้งในและต่างประเทศ โดยกระจายตัวไปทั่วโลกและทวีความรุนแรงยิ่งขึ้นเรื่อยๆ มีผลเชื่อมโยงต่อตลาดทุนโลกและตลาดทุนไทยทั้งทางตรงและทางอ้อมหลายๆ ด้าน

“ความผันผวนของราคาพลังงาน อัตราเงินเฟ้อที่กระทบต่อผู้คนในสังคมจำนวนมาก ความตึงเครียดด้านเศรษฐกิจการค้าของสหรัฐ-จีน หรือความขัดแย้งระหว่างยูเครน-รัสเซีย ที่กำลังเกิดขึ้น เกิดฉากทัศน์และพัฒนาการของความขัดแย้งได้หลายรูปแบบ ซึ่งแต่ละฉากทัศน์ก็อาจมีเครื่องมือหรือมาตรการขับเคลื่อนแตกต่างกัน ทั้งมาตรการด้านเศรษฐกิจ และด้านการเมือง”

ประการที่สอง ความท้าทายจากสถานการณ์โควิด เศรษฐกิจไทยเริ่มฟื้นตัวจากโควิด-19 แล้ว ขณะที่บางธุรกิจยังต้องใช้เวลาฟื้นตัว

ดร.ประสาร ย้ำว่า ทั้งโลกต่างได้รับผลกระทบจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19  โดยเฉพาะปัญหาด้านเศรษฐกิจ ขณะที่เศรษฐกิจไทยตอนนี้เริ่มฟื้นตัว  แต่ทั้งด้านเศรษฐกิจและตลาดทุนยังคงได้รับผลกระทบ และฟื้นตัวแตกต่างกันไป เป็นการฟื้นตัวแบบ K-shape มี 2 กลุ่ม คือ

1. K ขาบน หรือ กลุ่มที่ฟื้นตัวได้เร็ว เป็นกลุ่มอุตสาหกรรมที่ได้รับประโยชน์โควิด-19 เติบโตทิศทางเดียวกับการฟื้นตัวของกลุ่มประเทศเศรษฐกิจชั้นนำของโลก เช่น กลุ่มอุตสาหกรรมส่งออก
2. K ขาล่าง หรือ กลุ่มที่อาจต้องใช้เวลาฟื้นตัว เป็นกลุ่มที่ได้รับผลกระทบค่อนข้างมาก เช่น ภาคการท่องเที่ยวและบริการยังต้องอาศัยแรงสนับสนุนจากภาครัฐ 

ทั้งนี้ ตลาดหลักทรัพย์ฯเองก็ผลักดันและพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่จะช่วยให้ธุรกิจ SMEs และ startups เข้าถึงแหล่งเงินทุนได้ดียิ่งขึ้น ผ่าน LiVE Platform ซึ่งทำหน้าที่เป็นทั้งแหล่งความรู้ให้กับธุรกิจ เตรียมความพร้อมในการเข้าสู่ตลาดทุน และเปิดกระดานซื้อขายในตลาดรองผ่าน LiVE Exchange ที่จะเปิดให้บริการในปีนี้ 

ประการที่สาม การปรับตัวและกระบวนการ Digitalization

ดร.ประสาร ย้ำว่า “Digital Disruption คือโอกาสและความท้าทายของตลาดทุนไทย” และกล่าวต่อไปว่า กระแส digital disruption ได้เข้ามามีบทบาท และส่งผลกระทบต่อภาคธุรกิจ เศรษฐกิจ และตลาดทุนเป็นอย่างมาก ทั้งด้านโอกาสและความท้าทายในการดำเนินงานของหลายองค์กร เริ่มมีการปรับตัว นำ digital technology เข้ามาใช้ ตลาดทุนเองก็มีการผลักดันด้าน digitalization เพื่อส่งเสริมความคล่องตัวให้กับภาคธุรกิจผ่านการพัฒนาบริการและโครงสร้างพื้นฐานด้วยเช่นกัน

นอกจากนี้ กระบวนการ digitalization ในตลาดทุนยังครอบคลุมถึงฝั่งผู้ลงทุนมีแนวโน้มในการใช้ digital technology เพื่อเข้าถึงการลงทุนที่เปิดกว้างมากขึ้นในช่วงที่ผ่านมา ไม่ว่าจะเป็นการเปิดบัญชีออนไลน์ การพิสูจน์และยืนยันตัวตน หรือการเสริมความรู้ในการลงทุนอย่างมีประสิทธิภาพที่ e-Learning Platform อย่างไรก็ตาม องค์กรในตลาดทุนควรให้ความสำคัญกับเรื่อง cybersecurity ด้วย  เพราะกระบวนการ digitalization ที่เข้ามา อาจเป็นช่องทางให้ผู้ไม่ประสงค์ดีก่อให้เกิดความเสียหายต่อองค์กร ทั้งทางการเงินและชื่อเสียงได้

ประการที่สี่ พัฒนาการด้านสินทรัพย์ดิจิทัล “Cryptocurrency โอกาส หรือ ความเสี่ยง ?”

digital technology เข้ามามีบทบาทในภาคการเงิน โดยเฉพาะ Distributed Ledger Technology (DLT) หรือ blockchain ที่ถูกนำมาใช้ในภาคการเงินอย่างกว้างขวาง และเป็นพื้นฐานของ cryptocurrency ซึ่งเป็นสินทรัพย์ดิจิทัลประเภทหนึ่งที่กำลังได้รับความสนใจจากผู้คนทั่วโลก เทคโนโลยียุคดิจิทัลสมัยใหม่ช่วยให้ผู้คนเข้าถึงตลาดทุนได้ง่ายขึ้น แต่ก็มีกฎระเบียบที่ต้องพัฒนาอย่างต่อเนื่อง

“การลงทุนในสินทรัพย์ดิจิทัลเป็นทั้งโอกาสด้านนวัตกรรมและความเสี่ยง ควรมีการพัฒนา กำกับดูแลให้มีความสมดุลระหว่างความเสี่ยงและการสนับสนุนการพัฒนานวัตกรรม” ดร.ประสาร กล่าว

สำหรับประเทศไทย ภายใต้โครงสร้างการกำกับดูแลในปัจจุบัน สินทรัพย์ดิจิทัลแบ่งได้ 3 ประเภทหลักๆ คือ cryptocurrency,  investment token และ utility token โดยภาคธุรกิจและกิจการต่างๆ อาจเลือกระดมทุนด้วยการออก investment token และ utility token 

ด้าน ตลาดหลักทรัพย์มีการเตรียมพร้อม platform เป็น open architecture ซึ่งอยู่ระหว่างขออนุญาตทำธุรกิจ digital asset exchange ที่พร้อมเชื่อมต่อและให้บริการร่วมกับ partner ต่างๆ เพื่อให้บริการการลงทุน การระดมทุน และบริการที่เกี่ยวเนื่องโดยจะเน้นให้บริการสินทรัพย์ดิจิทัลทั้ง 3 ประเภท

ประการสุดท้าย  ความยั่งยืนกับการพัฒนาตลาดทุน “ESG ไม่ใช่ทางเลือก แต่คือทางรอดของธุรกิจในอนาคต”

การดำเนินธุรกิจให้ประสบความสำเร็จอย่างยั่งยืนนั้น ต้องมีการขยายแนวคิดให้กว้างขวางขึ้น โดยคำนึงถึงผู้มีส่วนได้เสียต่างๆ สังคมและสิ่งแวดล้อม หรือปัจจัยด้าน ESG (Environmental, Social and Governance)

“หลักธรรมาภิบาลหรือ governance ถือเป็นโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและปฏิรูปประเทศในด้านต่างๆ ได้อย่างยั่งยืน” 

ทั้งนี้ การที่องค์กรให้ความสำคัญกับการเติบโตทางเศรษฐกิจ โดยมีนโยบายบริหารจัดการความเสี่ยงที่มีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม ย่อมมีผลตอบแทนที่ดีให้แก่ผู้ถือหุ้น ตลาดทุนไทยจะมีบทบาทในการผลักดันให้องค์กรมีการเปิดเผยข้อมูล ESG พร้อมกับการพัฒนาระบบนิเวศธุรกิจที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

โดยการเปิดเผยข้อมูลและรายงานด้านความยั่งยืนแก่ผู้ลงทุน นับเป็นกระบวนการสำคัญที่ช่วยให้ผู้ลงทุนและผู้ใช้ข้อมูลได้เห็นถึงมุมมองการดำเนินธุรกิจในมิติที่กว้างกว่าข้อมูลทางการเงิน ส่งผลให้เกิดความเชื่อมั่นต่อองค์กร  นอกจากนั้น ตลาดหลักทรัพย์ฯ ยังส่งเสริมเรื่อง ESG ให้กับทุก stakeholders ในตลาดทุนผ่านโครงการต่างๆ เช่น การลดปริมาณก๊าซเรือนกระจก การจัดการขยะ การปลูกป่า และเตรียมพัฒนา ESG Data Platform เพื่อการนำข้อมูลด้าน ESG ไปใช้ในการลงทุนอย่างมีประสิทธิภาพ

“ตลาดทุนไทยเติบโตขึ้นมาก ทั้งในแง่การเป็นแหล่งเงินทุนและช่องทางการลงทุน  ส่งเสริมความคล่องตัวให้กับภาคธุรกิจ  ผ่านการพัฒนาบริการและโครงสร้างพื้นฐาน พร้อมสนับสนุนเรื่องความยั่งยืนให้กับผู้มีส่วนได้เสีย และเมื่อมองไปข้างหน้า เราน่าจะได้เห็นความเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง” ดร.ประสาร ระบุและว่า

สำหรับก้าวต่อไปของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ตลาดฯพร้อมรับทั้งโอกาสและความท้าทายที่จะเกิดขึ้น สิ่งสำคัญคือต้อง “Rethink” และ “Redesign” เพื่อปรับตัวและใช้ประโยชน์จากสถานการณ์ต่างๆ ที่เปลี่ยนแปลงไป ไม่หยุดที่จะพัฒนาตลาดทุนให้เป็นกลไกที่ช่วยขับเคลื่อนการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศต่อไป.