ปริศนาบลูไดมอนด์-4 คดี อุ้มฆ่านักธุรกิจและเจ้าหน้าที่การทูต ก่อนแรงงานไทยเผชิญวิบากกรรม จับตาประยุทธ์บินฟื้นสัมพันธ์ไทย-ซาอุดีอาระเบีย 25-26 ม.ค. จะสำเร็จหรือไม่

ชั่วโมงนี้ แรงงานไทยกำลังตั้งความหวัง กับการเดินทางเยือนซาอุดีอาระเบียอย่างเป็นทางการ ระหว่าง 25-26 ม.ค. 2565 ของ “พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา” นายกรัฐมนตรี และรมว.กลาโหม ในระดับผู้นำรัฐบาลระหว่างสองประเทศ ครั้งแรกในรอบกว่า 30 ปี เพื่อฟื้นความสัมพันธ์

ตามคำเชิญของเจ้าชายมุฮัมมัด บิน ซัลมาน บิน อับดุลอะซีซ อัลซะอูด มกุฎราชกุมาร รองนายกรัฐมนตรีและรมว.กลาโหม ซาอุดีอาระเบีย หลังเกิดปัญหา คดีปริศนาบลูไดมอนด์ ที่ผ่านมา โดย “พล.อ.ประยุทธ์” ให้สัมภาษณ์ก่อนออกเดินทาง ว่า ความสัมพันธ์ต้องดีกว่า 32 ปีที่ผ่านมา ซึ่งได้รับเกียรติในการที่ได้รับเชิญไปหารือ ฟื้นความสัมพันธ์เก่า ๆ ต้องดีขึ้น

“ทุกเรื่อง จะได้มีการพูดคุยหารือกันทุกเรื่อง เช่น แรงงาน ซึ่งต้องเริ่มต้นกันก่อนและต้องมีการตั้งคณะทำงานขึ้นมา เพื่อศึกษาหารือร่วมกันเกี่ยวกับเรื่องของคณะกรรมาธิการร่วมว่าด้วยความร่วมมือทวิภาคี และเรื่องวิธีการต่างๆที่ต้องพูดคุยกันต่อไป ขณะเดียวกันไปเข้าเฝ้าฯ ในฐานะรัฐบาลตามที่ข่าวออกไปแล้ว จึงขอให้รอฟังรายละเอียดหลังกลับมา”

อย่างไรก็ดี ตลอดกว่า 30 ปีที่ผ่านมาตั้งแต่เกิด “คดีเพชรซาอุ” เมื่อปี 2532 เกิดเหตุการณ์ที่กระทบต่อความสำคัญของไทยกับซาอุดีอาระเบียมาโดยตลอด และมีความพยายามของหลายรัฐบาลในการฟื้นความสัมพันธ์ไม่ให้ย่ำแย่ลงไปกว่าเดิม โดยเมื่อ 6 กุมภาพันธ์ 2533 คณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติรับทราบเกี่ยวกับเจ้าหน้าที่สถานทูตซาอุดีอาระเบีย ถูกยิงถึงแก่ความตาย จำนวน 3 คน เมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2533

รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ได้วางมาตรการรักษาความปลอดภัย โดยจัดเจ้าหน้าที่ตำรวจไปอารักขา ณ สถานทูตซาอุดีอาระเบียตลอด 24 ชม. อารักขาเจ้าหน้าที่สถานทูตซาอุดีอาระเบีย ณ บริเวณบ้านพักตลอด 24 ชม. อารักขาอุปทูต และเจ้าหน้าที่สถานทูตซาอุดีอาระเบียตลอดเวลา ตามที่นายกรัฐมนตรีเสนอ

13 กุมภาพันธ์ 2533 ครม.มีมติรับทราบ เรื่องเจ้าหน้าที่สถานทูตซาอุดีอาระเบียถูกยิงถึงแก่ความตาย จำนวน 3 คน ซึ่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยได้เร่งรัดให้กรมตำรวจเร่งดำเนินการสอบสวนด้วยตนเอง ปรากฏว่าฝ่ายซาอุฯ มีความพอใจในผลงานการดำเนินการของฝ่ายไทย ซึ่งเรื่องนี้นายกรัฐมนตรีได้เสนอให้สถานทูตต่าง ๆ ในประเทศไทย ใช้เจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัย ซึ่งปัจจุบันมีประสิทธิภาพสูงมาก ร่วมกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ

20 กุมภาพันธ์ 2533 ครม.มีมติรับทราบเกี่ยวกับเจ้าหน้าที่สถานทูตซาอุดีอาระเบียถูกยิงถึงแก่ความตาย จำนวน 3 คน สรุปได้ว่าทางไทยจะสามารถจะคลี่คลายสถานการณ์ได้และเร่งรีบหามือปืนและผู้บงการสั่งฆ่า นอกจากนี้รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศได้รายงานและการเยือนประเทศซาอุดีอาระเบีย ระหว่างวันที่ 10-13 กุมภาพันธ์ 2533 ในฐานะทูตสันทวไมตรีของรัฐบาลไทย เพื่อยับยั้งไม่ให้ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศทั้ง 2 ไม่ให้เสื่อมคลาย

รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ชี้แจงเกี่ยวกับการรักษาความปลอดภัยแก่เจ้าหน้าที่การทูตเพื่อสร้างความสัมพันธ์ส่วนตัว โดยเดินทางไปเยี่ยมที่บ้านพักด้วยตัวเอง รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ชี้แจง ขณะทางฝ่ายอิหร่านไม่มีปฏิกิริยาใด ๆ และขอให้กระทรวงพาณิชย์ ไปเยือนปลายเดือนกุมภาพันธ์ หรือ มีนาคม 2533 นี้ นายกรัฐมนตรี เสนอว่าควรให้กระทรวงต่าง ๆ เดินทางไปเยือนซาอุดีอาระเบียพร้อม ๆ กับเยือนประเทศอิหร่าน ตามที่นายกรัฐมนตรี

20 มีนาคม 2533 ครม.มีมติมีมติรับทราบตามที่กระทรวงมหาดไทย เสนอกรณีคดีลอบสังหารเจ้าหน้าที่สถานทูตซาอุดีอาระเบียและการเร่งรัดสืบสวนสอบสวน ติดตามตัวคนร้ายมาลงโทษเกือบเป็นผลสำเร็จแล้วโดยได้รับความร่วมมืออย่างใกล้ชิดจากอุปทูตคนใหม่ 2 มกราคม 2534 ครม.มีมติรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ (อาทิตย์ อุไรรัตน์) รายงานการเดินทางไปประเทศซาอุดีอาระเบียเพื่อเยี่ยมเยียนคนงานไทยและกระชับความสัมพันธ์ได้เข้าพบเจ้าชายซาอุดอัลไฟซาลรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ประเทศซาอุดีอาระเบียและกษัตริย์จาเบอร์อัลกาบาห์ ประมุขพลัดถิ่นของคูเวต และรัฐ

กระทรวงมหาดไทย (นายวัฒนา) รายงานว่าจะเดินทางไปประเทศซาอุดีอาระเบีย เพื่อวางแผนการอพยพคนงานไทยซึ่งอาจได้รับผลกระทบจากการเกิดสงครามในอ่าวเปอร์เซีย คณะรัฐมนตรีรับทราบ 10 กรกฎาคม 2538 ครม.มีมติทักท้วงการพิจารณาอนุมัติเลื่อนขั้นเงินเดือนเป็นกรณีพิเศษ 2 ขั้น นอกเหนือจากโควตาปกติร้อยละ 15 ของกรมตำรวจ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2539 ให้กับข้าราชการตำรวจ จำนวน 38 ราย ซึ่งปฏิบัติหน้าที่ในชุดสืบสวนสอบสวนติดตามจับกุมคนร้ายคดีฆาตกรรม นางดาราวดี ศรีธนะขันฑ์ และเด็กชายเสรี ศรีธนะขันฑ์ และชุดปฏิบัติการสืบสวนติดตามเครื่องเพชรราชวงศ์ซาอุดีอาระเบีย ตามที่กระทรวงมหาดไทย เสนอ

2 กันยายน 2540 ครม.รับทราบการดำเนินการเกี่ยวกับการส่งแรงงานและคดีเพชรซาอุดีอาระเบีย ตามที่นายกรัฐมนตรี เสนอ ตามมติคณะกรรมการกลั่นกรองฝ่ายเศรษฐกิจ 26 มีนาคม 2545 ครม.มีมติเห็นชอบให้รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี (นายพงศ์เทพ เทพกาญจนา) รับไปประสานกับหน่วยงานที่รับผิดชอบ เพื่อให้เร่งรัดดำเนินการและสรุปผลให้แล้วเสร็จโดยเร็ว เกี่ยวกับคดีต่าง ๆ ที่ประเทศซาอุดีอาระเบียได้ขอความร่วมมือจากประเทศไทย ทั้งนี้ เพื่อความสัมพันธ์อันดีของประเทศทั้งสอง ตามที่นายกรัฐมนตรีเสนอ

8 เมษายน 2546 ครม.มีมติเห็นชอบตามที่สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรีเสนอคำตอบกระทู้ถามที่ 526 ร. เรื่อง มาตรการในการฟื้นฟูความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไทยและประเทศซาอุดีอาระเบีย ของ นายเปรมศักดิ์ เพียยุระ ส.ส.ขอนแก่น และให้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาต่อไป

โดยสาระสำคัญของคำตอบสรุปได้ว่า

(1) รัฐบาลโดยกระทรวงการต่างประเทศ มีมาตรการในการฟื้นฟูความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไทยและประเทศซาอุดีอาระเบีย โดยได้ดำเนินการนโยบายคู่ขนาน (dual track policy) คือ มุ่งส่งเสริมความสัมพันธ์ ด้านการค้า วัฒนธรรม (ศาสนาและการกีฬา) และส่งเสริมความสัมพันธ์ในกรอบพหุภาคี

นอกจากนี้ยังได้จัดตั้งคณะกรรมการระดับชาติ ประกอบด้วย ผู้ทรงคุณวุฒิและประสบการณ์ เพื่อสืบสวนหาข้อเท็จจริงในคดีฆาตกรรมนักการทูต และนักธุรกิจชาวซาอุดีอาระเบีย เพื่อสร้างความมั่นใจให้แก่ซาอุดีอาระเบียต่อกระบวนการยุติธรรมของไทย

(2) มีคดีต่าง ๆ รวม 4 คดี เป็นคดีอุ้มฆ่านักธุรกิจ 1 คดี และคดีฆ่าเจ้าหน้าที่การทูต 3 คดี ซึ่งนายกรัฐมนตรีได้มีคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการกำกับดูแลเร่งรัดติดตามผลการสืบสวนคดีฆาตกรรมดังกล่าว โดยมีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมเป็นประธานกรรมการ และกรรมการอีก 8 คน

และ (3) จากเหตุการณ์นักการทูตซาอุดีอาระเบีย 3 คน ได้เสียชีวิตในประเทศไทย ทำให้ทางการซาอุดีอาระเบียสั่งระงับวีซ่าแก่แรงงานไทยที่จะเข้าไปทำงานโดยเด็ดขาด

สำหรับแรงงานไทยที่ทำงานอยู่ก่อนแล้วจะได้รับการผ่อนปรน โดยใช้ EXIT AND RE-ENTRY VISA ในขณะเดียวกันรัฐบาลได้เร่งดำเนินการเตรียมความพร้อมให้กับแรงงานไทย

โดยฝึกอบรมและพัฒนาฝีมือแรงงานให้มีความรู้และทักษะฝีมือ ตรงตามที่ตลาดแรงงานในซาอุดีอาระเบียต้องการ และการปรับกลยุทธ์ในการจัดส่งแรงงานไทยไปต่างประเทศ โดยสนับสนุนให้นายจ้างติดต่อกับกรมการจัดหางานโดยตรงเพื่อลดภาระค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปต่างประเทศ

เป็นความพยายามของหลายรัฐบาลที่ผ่านมาในการคลี่คลายคดีฆาตกรรมนักการทูตซาอุดีอาระเบีย ที่มีข้อกังขา และไขปริศนา Blue Diamond เพื่อฟื้นความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทยกับซาอุดีอาระเบียที่ขาดสะบั้นลงตลอดกว่า 30 ปี.