การประกาศสงครามกับยาเสพติดของไทย ยกระดับสู่ยุทธศาสตร์ “Quick Big Win” ขับเคลื่อนอย่างเร่งด่วนและเป็นระบบ ล่าสุด อิงต้นแบบ “บุรีรัมย์โมเดล” สู่โมเดลแห่งชาติ พร้อมบูรณาการ 16 หน่วยงาน และเสริมพลังการสกัดกั้นจากมิติสากล ผ่านกรมศุลกากรและพันธมิตร เผย! รัฐบาลประกาศความตั้งใจทางการเมืองชัดเจน เปลี่ยนศึกยาเสพติดจากงานเฉพาะหน่วยหนึ่ง สู่ภารกิจความมั่นคง–สังคม–สาธารณสุขแบบรัฐรวมพลังทั้งระบบ

การประกาศเดินหน้า “Quick Big Win” ภายใต้นโยบายของรัฐบาลชุดปัจจุบัน ภายใต้การนำของ นายอนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรีและรมว.มหาดไทย นับเป็น…สัญญาณสำคัญ! ของการ “จัดระเบียบ!” ทิศทางการแก้ไขปัญหายาเสพติดในประเทศไทยอย่างเป็นระบบอีกครั้ง!!!

หลังจากหลายช่วงเวลาที่นโยบายด้านนี้ เดินหน้าแบบ “กระจัดกระจาย” ตามหน่วยงาน

ทว่าภารกิจนี้…ได้ถูก ผลักดันใหม่ ในฐานะ “วาระแห่งชาติ” โดย รัฐบาลได้ประกาศให้…การแก้ไขปัญหายาเสพติดเข้มข้นขึ้น! ในเชิงยุทธศาสตร์ ทั้งระยะสั้นและระยะยาว

โดยมี “คีย์เวิร์ด” สำคัญ คือ..ความเร็ว–ความร่วมมือ–ความยั่งยืน!!!

นายกฯอนุทิน เคยให้สัมภาษณ์นักข่าวก่อนหน้านี้ ว่า…“สำนักงานตำรวจแห่งชาติได้ติดตามขยายผลการจับกุมเครือข่ายยาเสพติดรายสำคัญอย่างต่อเนื่อง รัฐบาลพร้อมจะให้การสนับสนุนการปฏิบัติอย่างเต็มกำลัง ขอยืนยันว่า ม่มีใครอยู่เหนือกฎหมาย”

หัวใจของการขับเคลื่อนรอบนี้ คือ แนวคิด “Quick Big Win” ที่หมายถึง…การผลักดันมาตรการที่เห็นผลเร็วแต่ไม่ใช่เพียงฉาบฉวย หากต้องโยงเข้ากับ การปฏิรูปกระบวนการในระยะยาว ทั้งระบบการคัดกรอง การบำบัด การฟื้นฟู การสกัดกั้น และการบริหารจัดการผู้ใช้สารเสพติดให้เป็นระบบเดียวกัน

ท่ามกลางบริบทที่…ยาเสพติด ในภูมิภาคกำลังพัฒนาและรุนแรงขึ้นอย่างต่อเนื่อง การเคลื่อนตัวของนโยบายรัฐจึงต้องรวดเร็วกว่าจังหวะของปัญหา ไม่ใช่เพียงทำงานตามหลัง

ขณะที่ นายโสภณ ซารัมย์ รองนายกรัฐมนตรี ที่เกี่ยวข้องกับแผนงาน…บุรีรัมย์โมเดล กล่าวว่า จากการที่ทำงานด้านยาเสพติดมา 2 ปี พบว่า…ถ้าอยากจะประสบความสำเร็จต้องบูรณาการกัน ต้องเอาใจลงไปทำจริงๆ ถ้าไม่ร่วมมือ การแก้ปัญหาก็จะเป็นไปอย่างยากลำบาก

สำหรับ บุรีรัมย์โมเดล ถูกยกระดับจาก “นโยบายพื้นที่ต้นแบบ” สู่ “แบบจำลองระดับชาติ” ด้วยเหตุผลที่ว่า…จังหวัดบุรีรัมย์พิสูจน์ให้เห็นว่าการทำงานแบบชุมชน–ท้องถิ่นนำร่วมกับภาครัฐ สามารถลดจำนวนผู้เสพและเพิ่มอัตราการบำบัดได้จริงอย่างเป็นรูปธรรม

กระบวนการสำคัญของโมเดลนี้ ก็คือ การ “สแกน” ผู้เกี่ยวข้องในทุกหมู่บ้าน การแบ่งกลุ่มผู้เสพตามระดับความรุนแรงเป็นระบบสี การเปิดค่ายบำบัดในทุกอำเภอ และการแยกผู้ป่วยยาเสพติดออกจากผู้ป่วยทั่วไป

ซึ่งช่วย “ลด” แรงตีตรา และเพิ่มความต่อเนื่องของการฟื้นฟู!!!

ความสำเร็จจากจังหวัดเดียว…ถูกนำมา “สังเคราะห์” เป็น..แม่แบบ ก่อน “ส่งออก” ไปยังทุกจังหวัดของประเทศ

นับเป็นการใช้ “พื้นที่ต้นแบบ” เป็น…ฐานเชิงยุทธศาสตร์ที่น่าสนใจของภาครัฐไทยในปัจจุบัน

ขณะเดียวกัน ความสำคัญของนโยบายนี้ ไม่ได้จำกัดอยู่ที่ เครื่องมือหรือกระบวนการในระดับจังหวัด แต่ยังอยู่ที่ “โครงสร้างความร่วมมือของส่วนกลาง” ผ่านการ ลงนามบันทึกความร่วมมือ (MOU) ของ 16 หน่วยงาน ซึ่งรวมตั้งแต่…สำนักนายกรัฐมนตรี กระทรวงมหาดไทย กระทรวงยุติธรรม กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงกลาโหม สำนักงานตำรวจแห่งชาติ จนถึง หน่วยงานด้านสังคม วัฒนธรรม สาธารณสุข และองค์กรด้านนโยบายสุขภาพ

นับเป็นหนึ่งในความร่วมมือที่กว้างที่สุด! ในการแก้ปัญหายาเสพติดไทยในรอบหลายปี

การบูรณาการลักษณะนี้..ทำให้ การแก้ปัญหาไม่อยู่เพียงในมือเจ้าหน้าที่ตำรวจหรือกระทรวงใดกระทรวงหนึ่ง แต่เป็นการ รวมศักยภาพของรัฐทั้งระบบ! ในมิติต่าง ๆ ตั้งแต่…ความมั่นคง สาธารณสุข การคุ้มครองสังคม การพัฒนาเยาวชน ไปจนถึงการสร้างชุมชนที่เข้มแข็ง

นัยสำคัญเชิงกลยุทธ์ที่ซ่อนอยู่ คือ การ “ขยายสนามปฏิบัติการ” ออกจากมิติภายในประเทศไปสู่มิติระหว่างประเทศ ซึ่งเห็นได้ชัดจากกรณีของ กรมศุลกากร ที่ประกาศขานรับนโยบาย Quick Big Win ด้วยการเร่งมาตรการสกัดกั้นยาเสพติดในมิติต้นทาง–ปลายทาง

โดยเน้น กลไก 3 มิติ ได้แก่ การร่วมมือกับต่างประเทศ การตรวจเข้มข้นในจุดนำเข้า–ส่งออก และการใช้เทคโนโลยีตรวจสอบอย่างเข้มข้น

เมื่อวันที่ 14 พ.ย.2568ที่ผ่านมา เป็น นายเอกนิติ นิติทัณฑ์ประภาศ รองนายกรัฐมนตรีและรมว.คลัง กล่าวระหว่างเปิดการ แถลงนโยบาย “Quick Big Win in Anti-Drug Trafficking” ของกรมศุลกากร ภายใต้นโยบายเร่งรัดของรัฐบาล โดยมี นายพันธ์ทอง ลอยกุลนันท์ อธิบดีกรมศุลกากร และ ผู้แทนของหน่วยงานที่เกี่ยวของทั้งภาครัฐและเอกชน รวมถึง ความร่วมมือจากหน่วยงานต่างประเทศ เข้าร่วมงานฯ

รองนายกฯเอกนิติ ย้ำว่า ปัญหายาเสพติดไม่สามารถแก้ไขโดยภาครัฐเพียงลำพังจำเป็นต้องได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่าย ทั้งภาคธุรกิจการขนส่ง ภาคเอกชน ตลอดจนหน่วยงานต่างประเทศเพื่อปิดเส้นทางลำเลียงยาเสพติดอย่างยั่งยืน ซึ่งตนมั่นใจว่าจะได้รับร่วมมือจากภาคส่วนต่างๆ เพื่อทำให้ไทยปลอดจากภัยเสพติด

“รัฐบาลพร้อมสนับสนุนแนวทางการปฏิบัติการ 3 มิติ ของกรมศุลกากร เพื่อป้องกันมิให้ กลุ่มบุคคลผู้ไม่พึงประสงค์ใช้ประเทศไทยเป็นฐานในการก่ออาชญากรรม ซึ่งจะส่งเสริมภาพลักษณ์อันดีของประเทศไทยในเวทีโลก สำหรับ กรมศุลกากร ในฐานะหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายของกระทรวงการคลัง ได้ทำหน้าที่เป็น “ด่านหน้า” ของประเทศ ในการสกัดกั้นการลักลอบยาเสพติด ทั้งทางบก ทางทะเล และทางอากาศ โดยได้แสดงเจตนารมณ์และความมุ่งมั่นอย่างจริงจัง ในการร่วมแก้ปัญหายาเสพติดของประเทศไทย ไม่ว่าจะเป็นการกำหนดมาตรการเชิงรุก เพื่อป้องกันและปราบปรามมิให้มีการใช้ช่องทางการค้าระหว่างประเทศ และป้องกันไม่ให้ประเทศไทย เป็นฐานของอาชญากรในการลักลอบลำเลียงยาเสพติดให้โทษ เพื่อประโยชน์ของประเทศชาติและประชาชน” รองนายกฯเอกนิติ ย้ำ

มิติของศุลกากร ทำให้โครงสร้างการป้องกันยาเสพติดของไทยครอบคลุมห่วงโซ่การแพร่ระบาดทั้งภายในและนอกประเทศ นับเป็นส่วนที่ช่วยเติมเต็มภาพรวมของยุทธศาสตร์ทั้งระบบให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น!

เมื่อประกอบเข้ากับ “การลงนาม MOU จำนวน 16 หน่วยงาน” จึงเท่ากับว่า Quick Big Win ไม่ใช่เพียงโครงการเร่งด่วน แต่เป็นความพยายามของรัฐไทยในการสร้าง “ระบบการจัดการยาเสพติดแห่งชาติ” ใหม่ที่มีองค์ประกอบครบวงจร

ตั้งแต่…การสกัดกั้นต้นทาง การป้องกันในชุมชน การคัดกรองเชิงระบบ การบำบัดเชิงสาธารณสุข การฟื้นฟูชีวิตเชิงสังคม ไปจนถึง การติดตามผลระยะยาว

ข้อสำคัญคือ หน่วยงานเหล่านี้ถูกผูกเข้าด้วยกันในรูปแบบ “แพลตฟอร์มความร่วมมือเดียว” ซึ่งเป็นสิ่งที่ขาดหายไปจากนโยบายในอดีตที่ต่างคนต่างทำตามภารกิจของตน

นอกจากนี้ ภายใต้กรอบ Quick Big Win ยังมีสัญญาณเชิงนโยบายที่น่าสนใจ ก็คือ รัฐบาลต้องการขยับนโยบายยาเสพติดออกจาก “แนวคิดสงครามยาเสพติดแบบเก่า” ที่เน้นการจับกุม–ปราบปราม ไปสู่ “ยุทธศาสตร์ด้านสุขภาพและสังคม”

โดยมอง “ผู้เสพเป็นผู้ป่วย มากกว่า…ผู้กระทำผิด!”

แนวคิดนี้…สะท้อนผ่าน การแยกผู้ป่วยยาเสพติดออกจากการรักษาทั่วไป การเพิ่มงบประมาณในระบบบำบัด การสร้างเครือข่ายชุมชนฟื้นฟู และ การผลักดันให้เกิดระบบติดตามหลังการบำบัด ซึ่งเป็น…จุดที่ บุรีรัมย์โมเดล ให้…บทเรียนสำคัญจนถูกนำมาขยายผล

อย่างไรก็ตาม ความท้าทายของ “Quick Big Win” คือ การทำให้เป้าหมายเร่งด่วนไม่กลายเป็นเพียงโครงการชั่วคราว

แต่…ก้าวข้ามสู่ “โครงสร้างถาวร” ของการจัดการปัญหายาเสพติดไทย ซึ่งต้องการทั้ง…ฐานข้อมูลแบบรวมศูนย์ การติดตามเชิงพื้นที่ นโยบายสนับสนุนสังคมรูปแบบใหม่ และความร่วมมือระหว่างประเทศที่มั่นคง

หากการขับเคลื่อนหยุดลง! เพียงระดับพิธีกรรม หรือข่าวประชาสัมพันธ์ นโยบายที่ตั้งเป้าให้เป็น Big Win อาจได้เพียง Quick Win เท่านั้น

ท้ายที่สุด! การรวมพลังของรัฐบาล กระทรวงต่าง ๆ ศุลกากร ตำรวจ สาธารณสุข และชุมชน ผ่านกรอบ Quick Big Win ทำให้…ประเทศไทย มีทิศทางใหม่ในการต่อสู้กับยาเสพติดอีกครั้ง!

ความสำเร็จของยุทธศาสตร์นี้ จะไม่ขึ้นอยู่กับ…ความเข้มข้นในช่วงเริ่มต้นเพียงอย่างเดียว แต่ขึ้นอยู่กับว่า…ประเทศไทยสามารถรักษาระบบความร่วมมือขนาดใหญ่เช่นนี้ไว้ได้ยาวนานเพียงใด?

และสามารถทำให้ “บุรีรัมย์โมเดล” กลายเป็น “โมเดลประเทศไทย” ได้จริง! ในเชิงปฏิบัติหรือไม่???

นั่นคือ…คำถามใหญ่ที่จะกำหนดอนาคตของนโยบายยาเสพติดไทยในหลายปีข้างหน้า!!!.