(ผลโพล…เป็นเพียงกระจกสะท้อน หรือกำลังกลายเป็น “เครื่องมือชี้นำ” ทางการเมือง?)

สถานการณ์ที่ผลโพล ต่างทยอยออกมาถี่ขึ้น! ในห้วงก่อนเลือกตั้ง คำถามสำคัญ! อาจไม่ใช่ “ใครนำ?” แต่คือ “โพลกำลังสะท้อนเสียงประชาชน หรือกำลังถูกใช้เพื่อกำหนดกรอบความคิดทางการเมือง???” ท่ามกลางสังคมที่ยังลังเลกับ…ผลโพล บทบาทของสื่อ และพรรคการเมือง ที่กำลังทำงานร่วมกันเป็น “ระบบนิเวศ” ในเกมเลือกตั้ง มากกว่าที่เคยเป็น

“ตัวประกัน” ไม่ว่าจะในสนามของ…สงครามการทหาร หรือสงครามการเมือง ต่างก็มีประเด็นนี้…เข้ามาเกี่ยวข้อง?

พ่อลูกตระกูล “ฮุน” ทำเรื่องนี้กับคนไทย 7-8 พันคน ที่เมืองปอยเปต กัมพูชา ถูกตราหน้าจากองทัพไทยและสังคมโลก ว่า…อาจเข้าข่ายเป็น “อาชญากรสงคราม”

แล้วกับ…สถานการณ์การเมือง ในโหมด “เลือกตั้ง” ปัจจุบันล่ะ? พูดได้เต็มปากไหมว่า…ผลโพลที่แต่ละสำนักใหญ่ๆ จัดทำออกมา มิต่างจากการจับคนไทยเป็น “ตัวประกัน” ใน…สงครามการเมือง รอบใหม่???

ดีเดย์ 21 ธ.ค.2568 ที่ 2 ค่ายสำนักโพลชั้นนำ อย่าง…สวนดุสิตโพล และ นิด้าโพล เผยแพร่ผลสำรวจความคิดเห็นออกมาในช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน

สะท้อนภาพการเมืองไทยที่ดูเหมือนมี “ผู้นำ” ชัดเจน

แต่ในอีกมุมหนึ่งกลับบอกว่า…ประชาชนจำนวนมากยังไม่ตัดสินใจเลือกใคร?

ภาพ 2 ชุดนี้ ไม่ได้ขัดแย้งกัน หากแต่ทั้ง 2 สำนักโพล กำลังบอกว่า….การเมืองไทยยังอยู่ในช่วง “เปิดเกม” มากกว่าที่หลายฝ่ายพยายามจะสื่อสารกันออกมา…

สวนดุสิตโพล ชี้ให้เห็นว่า…พรรคการเมืองบางพรรค? และตัวบุคคลบางราย? ยังคงมีคะแนน “นำ” ในระดับประเทศ

ขณะที่ นิด้าโพล สะท้อนเสียงของคนกรุงเทพฯ ทำนอง…เกือบครึ่งของคนกรุงฯ ยังไม่เห็นใครเหมาะสมจะเป็นนายกรัฐมนตรี? และยังไม่พบพรรคการเมืองที่ตอบโจทย์ชีวิตจริง?

ภาพรวม จึงไม่ใช่…การเมืองที่ประชาชนเลือกแล้ว แต่เป็น…การเมืองที่ประชาชน กำลัง “ชั่งน้ำหนัก” อย่างระมัดระวัง

คำถามสำคัญจึงไม่ใช่…โพลผิดหรือถูก!!??

แต่คือ โพลถูกนำเสนอและถูกใช้แบบใด? มากกว่า! เพราะกลไกการ “ชี้นำ” ในห้วงเวลานี้ ไม่ได้เกิดจากตัวเลขดิบๆ หากเกิดจาก…กระบวนการเลือกเล่าอย่างเป็นระบบ

ฝ่ายหนึ่ง เลือกหยิบเฉพาะถ้อยคำว่า “นำทั้งพรรคและตัวบุคคล”

อีกฝ่ายเน้น ย้ำว่า “คะแนนนิยมพุ่งเกือบ 4 เท่า”

ขณะที่ ตัวเลขเงียบ แต่ทรงพลังจริงๆ!!! อย่าง…กลุ่มที่ยังไม่ตัดสินใจ Vote No ความแตกต่างเชิงพื้นที่ หรือ ความผันผวนของผู้มีสิทธิเลือกตั้งกลุ่มกลาง

กลับแทบไม่ถูก “โฟกัส” หรือกล่าวถึงมากนัก!!!

ผลที่เกิดขึ้น ก็คือ…โพลค่อยๆ เปลี่ยนสถานะจาก “เครื่องมือวัดความคิดเห็น” เป็น “เครื่องมือสร้างโมเมนตัมทางการเมือง” ไปโดยปริยาย

“ผู้นำ” ในโพล…ถูกวางให้อยู่ในสถานะ “ได้เปรียบเชิงจิตวิทยา”

ขณะที่ บางพรรคการเมือง…ที่คะแนนขยับขึ้นเล็กน้อย กลับถูกขยายความหมายราวกับเป็น “สัญญาณการฟื้นตัวครั้งใหญ่” ทั้งที่ในเชิงโครงสร้างของผลสำรวจ ตัวเลขเหล่านั้น…อาจยังไม่สะท้อนความพร้อมในการชนะเลือกตั้งจริง ด้วยซ้ำไป???

ในอีกด้านหนึ่ง กลุ่มประชาชนที่ยังไม่เลือกใคร? ซึ่งจากข้อมูลของ นิด้าโพล มีสัดส่วนสูงถึงราว 40–50% กลับถูกทำให้เลือนหายไปจากพื้นที่ข่าว

ทั้งที่ คนกลุ่มนี้ คือ “ตัวแปรชี้ขาด” ของสนามเลือกตั้งทุกครั้ง!!!

การเมืองยามนี้…จึงถูก “เล่า” ให้คนไทยได้รับฟัง…ในลักษณะการแข่งขันของ “ผู้ที่นำอยู่แล้ว” มากกว่าจะเป็น…กระบวนการตัดสินใจของประชาชนส่วนใหญ่ที่ยังลังเล

ในเชิงยุทธศาสตร์ พรรคการเมืองที่ได้ประโยชน์จาก…ระบบนิเวศโพล–สื่อ มักเป็นพรรคที่มีฐานเสียงชัด หรืออยู่ในช่วงสร้างภาพกระแส

แต่ความได้เปรียบดังกล่าว…ก็มีอายุสั้น!!??

หากพรรคใด…เชื่อโพลมากเกินไป! ก็อาจมีแนวโน้มจะประเมินพลังของคน “กลุ่มกลาง” ได้ต่ำกว่าความเป็นจริง

และอาจทำให้ พลาดในเกมการเมือง…ช่วงโค้งสุดท้าย! ได้

ในทางตรงกันข้าม พรรคที่อ่านโพล ในฐานะ “สัญญาณเตือน” มากกว่า “ใบรับรองชัยชนะ” จะมีโอกาสปรับกลยุทธ์, ลงพื้นที่ และสื่อสารเชิงนโยบายได้ตรงจุดมากกว่า…

สำหรับ ประชาชน ผลโพลในลักษณะนี้ มีผล 2 ด้าน?

ด้านหนึ่ง…ช่วยให้เห็นภาพรวมการแข่งขัน แต่อีกด้านหนึ่ง…อาจเร่งให้บางคนเลือกตามกระแส หรือทำให้บางคนรู้สึกว่า การตัดสินใจของตนไม่มีความหมาย เพราะผลลัพธ์ดูเหมือนถูกกำหนดไว้แล้ว

ความเสี่ยงนี้ จึงไม่ใช่แค่การถูก “ชี้นำ” ให้เลือกใคร??? แต่คือการถูก “ชี้นำ” ให้ “หยุดคิด” และยอมรับกรอบที่ถูกวางไว้ล่วงหน้า

บทเรียนที่สำคัญในห้วงก่อนเลือกตั้ง นั่นคือ…คนไทยจำเป็นต้องมี “หลักคิด” ในการเสพข่าวโพล อย่างน้อยต้องแยกให้ออกระหว่าง…ตัวเลข กับ การตีความ

มองหา…เสียงที่หายไปจากหน้าข่าว ไม่ใช่เพียงเสียงที่ถูกขยายให้ดังมากกว่าปกติ และ ควรตระหนัก ว่า…โพลในช่วงต้นหรือกลางทาง ไม่เคยเป็น…คำตอบสุดท้าย! ของการเมืองไทย?

เมื่อ มองทั้งภาพ จะเห็นว่า…การ “ชี้นำ” ไม่ได้เกิดจากโพลเพียงอย่างเดียว แต่เกิดจาก…ระบบนิเวศข่าวการเมือง ที่ทำงานสอดประสานกัน

โพลให้วัตถุดิบ

สำนักโพลกำหนดกรอบ

สื่อเลือกมุมเล่า

และ พรรคการเมืองนำไปใช้เป็นอาวุธ

เมื่อทั้ง 4 ส่วนทำงานพร้อมกัน โพล…จึงมีอิทธิพลต่อการรับรู้มากกว่าที่ควรจะเป็น!!??

ในบริบทการเลือกตั้งปี 2569 นี้ “ผู้ชนะ” อาจไม่ใช่…“ผู้ที่นำ” ในโพลของวันนี้ แต่คือ…ผู้ที่สามารถครองใจประชาชนอีกจำนวนมากที่ยังไม่เลือกใคร?

และ ยังไม่มีใคร? หรือพรรคใด? ที่จะให้เชื่อมั่นได้ใน “วันตัดสินใจจริง” เพราะในสนามการเมือง…ที่ยังเปิดกว้างอยู่นั้น…

การชนะกระแส ไม่สำคัญเท่า..การชนะความไว้วางใจของประชาชน!!!.