ผ่านครึ่งทางของปีที่ 3 กับ Bank on Bank โครงการที่ ธอส. ใช้เป็นโมเดลลดปัญหาความเหลื่อมล้ำ ช่วยเหลือคนจนที่เข้าไม่ถึงแหล่งทุน ได้เข้าร่วมสมาชิกกองทุนฯ เพื่อนำเงินกู้ดอกเบี้ยต่ำไปปรับปรุงซ่อมแซมบ้านเรือน เผย! ณ สิ้นปี 2565 จะมีกลุ่มคนด้อยโอกาสมากกว่า 400 รายทั่วไทยที่ใช้บริการนี้ คืนบ้านกลับสู่สภาพพร้อมอยู่

ปัญหาความไม่เท่าเทียมกันทางเศรษฐกิจ นำไปสู่ปัญหาความไม่เท่าเทียมกันในด้านรายได้และด้านคุณภาพชีวิตของผู้คนในสังคม แน่นอนว่า…เมื่อโอกาสในชีวิตของแต่ละคนที่แตกต่างกัน นั่นย่อมทำให้ระดับคุณภาพชีวิตของผู้คนในสังคมไทย…มีไม่เท่ากันตามไปด้วย

แต่ปัญหาดังกล่าวจะคลี่คลายลงได้บ้าง หากหน่วยงานผู้รับผิดชอบในเชิงนโยบายจะลงมาแก้ไขปัญหานี้อย่างจริงจัง ดังเช่นที่ได้มีการเขียนไว้ใน แผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (2559-2579) ว่าด้วยการลดปัญหาด้านความเหลื่อมล้ำ เพื่อนำประเทศไปสู่ความ “มั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน” ในอนาคตอันใกล้

ธนาคารอาคารสงเคราะห์ (ธอส.) จัดเป็นหนึ่งในองค์กรของภาครัฐ และในฐานะ สถาบันการเงินเฉพาะกิจของรัฐ สังกัดกระทรวงการคลัง ซึ่งมีบทบาท หน้าที่ และพันธกิจสำคัญในการ “ทำให้คนไทยมีบ้าน” ต่างก็มองเห็นปัญหาดังกล่าว โดยเฉพาะกับกลุ่มคนผู้ด้อยโอกาสในสังคมไทย

นอกจากกลุ่มคนที่มีความพร้อมในการเข้าถึงแหล่งทุนเพื่อการมีบ้านแล้ว ยังมีคนอีกกลุ่มหนึ่งที่ยังเข้าไม่ถึงและอาจจะเข้าไม่ถึงแหล่งทุนในระบบสถาบันการเงิน ทั้งเพื่อการมีบ้านเป็นของตนเอง แม้กระทั่งจะนำไปใช้ในการปรับปรุงซ่อมบ้านของตัวเองด้วยซ้ำไป และนั่นจึงนำไปสู่การสร้างโครงการ Bank on Bank นับแต่ปี 2563 เป็นต้นมา

โครงการ Bank on Bank คือโครงการดีๆ ที่ ธอส. คาดหวังจะนำไปเป็นโมเดลในการช่วยเหลือและยกระดับคุณภาพชีวิตให้กับผู้มีรายได้น้อยที่ไม่สามารถเข้าถึงสินเชื่อในระบบสถาบันการเงินสำหรับนำไปใช้ในการปรับปรุงซ่อมแซมบ้าน

ทั้งนี้ เพื่อให้ประชาชนกลุ่มที่ไม่สามารถเข้าถึงแหล่งเงินกู้จากสถาบันการเงิน (Unserved) สามารถยืมเงินจากกองทุน Bank on Bank ซึ่งจัดตั้งมาจากค่าใช้จ่ายกิจกรรม CSR ของธนาคาร เพื่อนำไปใช้ในวัตถุประสงค์การซ่อมแซม ต่อเติมที่อยู่อาศัย เพื่อยกระดับความเป็นอยู่ที่ดี

โดยกำหนดคุณสมบัติของ ผู้กู้ยืมเงินจะต้องมีรายได้ครัวเรือนสุทธิต่อเดือนไม่เกิน 15,000 บาท และไม่สามารถกู้เงินตามเกณฑ์ปกติของสถาบันการเงิน ที่สำคัญจะต้องเป็นสมาชิกของกลุ่มที่มีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชนที่มีความเข้มแข็ง และได้รับการคัดเลือกหรือการยอมรับให้ยืมเงินจากกองทุน Bank on Bank

กำหนดอัตราดอกเบี้ยร้อยละ 4 ต่อปี คำนวณดอกเบี้ยแบบเงินต้นคงที่ (Flat Rate) ไม่มีการจดทะเบียนจำนอง ไม่มีการติดตามหนี้จากธนาคาร แต่หากผิดนัดชำระหนี้ สมาชิกของชุมชนรายอื่นจะไม่มีสิทธิ์ขอยืมเงินจากกองทุน Bank on Bank อีก ทำให้สมาชิกกลุ่มยืมเงินและสมาชิกของชุมชนควบคุมพฤติกรรมกันเอง มีการจัดเก็บข้อมูลผู้ยืมเงินเป็นรายบุคคล เงินชำระคืน

ส่วนที่เป็นเงินต้น ให้นำกลับคืนไปให้กู้ยืมแก่สมาชิกรายใหม่เมื่อยอดเงินคืนครบจำนวน 1 ล้านบาท และในส่วนที่เป็นดอกเบี้ยให้คืนชุมชนปีละ 1 ครั้ง โดยมีเงื่อนไขว่าผู้ยืมต้องชำระคืนเงินต้นเป็นปกติทุกราย เพื่อให้ชุมชนสามารถนำไปบริหารจัดการเพื่อประโยชน์ของชุมชนต่อไป

ทั้งนี้ จากการดำเนินโครงการ Bank on Bank มาตั้งแต่ปี 2563 พบว่า ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2564 มีผู้ได้รับอนุมัติให้ยืมเงินแล้วจำนวน 230 ราย รวมเงินให้ยืมทั้งสิ้นจำนวน 6,900,000 บาท มียอดชำระคืนเงินในกองทุน Bank on Bank รวมเป็นเงิน 2,261,000 บาท แยกเป็นเงินต้น 2,034,900 บาท ดอกเบี้ย 226,100 บาท สถานะผ่อนชำระปกติ และธนาคารได้อนุมัติคืนดอกเบี้ยให้ชุมชนที่ชำระคืนเงินต้นเป็นปกติทุกราย ตลอดระยะเวลา 1 ปี จำนวน 4 ชุมชน รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 96,000 บาท เพื่อนำไปใช้ในการพัฒนาชุมชน พร้อมทั้งอนุมัติให้นำเงินต้นที่ได้รับจากการชำระคืนจำนวน 1,500,000 บาท ให้ผู้ยืมที่เข้าร่วมโครงการ Bank on Bank รายใหม่ ปี 2565

กล่าวโดยสรุป ปี 2563 ธนาคารได้อนุมัติให้ความช่วยเหลือชุมชนต้นแบบในโครงการ Bank on Bank ไปแล้วรวม 80 ราย จาก 4 ชุมชน วงเงินกู้รวม 2.4 ล้านบาท ขณะที่ปี 2564 ได้อนุมัติไปแล้ว 150 ราย จาก 14 ชุมชน วงเงินกู้รวม 4.5 ล้านบาท และในปี 2565 ธนาคารได้กำหนดเป้าหมายผู้เข้าร่วมโครงการเอาไว้ที่ 210 ราย คาดว่าจะมีวงเงินกู้รวมไม่ต่ำกว่า 6 ล้านบาท.